mahd.zr@gmail.com

پست:  6

روند خشکسالی در یزد نگران‌کننده است/ ۹۴ درصد مساحت استان متاثر از کم‌آبی

روند خشکسالی در استان یزد و به طور کلی کشور بسیار نگران کننده است به گونه ای که برخی از صاحبنظران از آن به عنوان یک ابرچالش یاد می کنند که در سالهای آینده تبعات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی گستردهای را برای کشور در پی خواهد داشت.

خشکسالی میتواند باعث تهدید تولید و امنیت غذایی، قحطی، افزایش مهاجرت، ناآرامی و آسیبهای اجتماعی و جنگ های منطقه ای شود.

با بروز خشکسالی و کاهش جریان آبهای سطحی، آلودگی مخازن آبها، کاهش کیفیت آب و شوری آب نیز افزایش می یابد.

از آنجا که شدت آسیب پذیری مناطق مختلف نسبت به رخداد پدیده خشکسالی متفاوت است، راه های مقابله با آن و شیوه مدیریت این بحران نیز در مناطق گوناگون متفاوت است و به امکانات و سرمایه یک منطقه و همچنین ویژگی های فرهنگی و اجتماعی مردم منطقه بستگی دارد.

از جمله مهمترین راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم و خشکسالی میتوان به تغییر در دانش و نگرش افراد و مسئولین جامعه اشاره کرد.

به عبارتی سیاست ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی باید مبتنی بر باور به واقعیت کم آبی در منطقه باشد، این سیاستها شامل ایجاد صنایع کم آبخواه، مدیریت استفاده صحیح از آب و پساب در صنایع موجود، به کارگیری روش های نوین تأمین آب، استفاده از سامانه های نوین آبیاری در بخش کشاورزی و افزایش بهره وری در این بخش،کشت گیاهان مقاوم به خشکی و سازگار با اقلیم منطقه و کشت گیاهان با نیاز آبی کم میباشد.

استان یزد با میانگین بارش سالانه ۹۴ میلیمتر، کم بارش ترین استان کشور محسوب میشود؛ میانگین بارش سالانه استان در حدود ۴۰ درصد بارش سالانه کشور میباشد؛ با این وجود بارش سال زراعی جاری استان نسبت به مقدار نرمال خود نزدیک به ۳۳ درصد کاهش داشته است.

میانگین بارش استان از ابتدای مهر تا به امروز در حدود ۶۲ میلیمتر بوده است؛ بررسی خشکسالی بلند مدت (خشکسالی هیدرولوژیکی) استان با استفاده از شاخص خشکسالی SPEI نشان میدهد که طی دوره ۱۰ ساله منتهی به پایان اردیبهشت ۱۴۰۱، در حدود ۸۶ درصد از وسعت استان تحت تاثیر انواع خشکسالی قرار داشته است.

در میان شهرستانهای استان، شهرستانهای خاتم و ابرکوه بدترین شرایط را داشته اند که به ترتیب ۹۹.۵ و ۹۹ درصد از پهنه این دو شهرستان متاثر از انواع خشکسالی بوده است. 

بررسی خشکسالی میان مدت (خشکسالی کشاورزی) استان، شرایط به مراتب وخیم تری را نشان میدهد؛ به گونه ای که طی دوره یک ساله منتهی به پایان اردیبهشت ۱۴۰۱، بیش از ۹۴ درصد از مساحت استان متاثر از انواع خشکسالی بوده است؛ همچنین ۱۰۰ درصد وسعت شهرستانهای ابرکوه، خاتم، مهریز و یزد طی این مدت تحت تاثیر خشکسالی بوده است.

طی قرن گذشته، شدت خشکسالی به طور کلی افزایش یافته است و سناریوهای اقلیمی آینده حاکی از افزایش فراوانی خشکسالیهای شدید، حتی در زیست بومهای مرطوب است. پیشبینی مدلهای آب و هوایی نشان میدهد که خشکسالی در بسیاری از مناطق در عرض های جغرافیایی پایین و میانی تحت تاثیر افزایش غلظت گازهای گلخانه ای افزایش خواهد یافت.

پیش بینی می شود با توجه به پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر فراوانی و شدت پدیده خشکسالی در سالها و دهه های آینده افزوده شود بنابراین لازم است مسئولین و برنامه ریزان استان در بخشهای مختلف با باور قطعی به این مساله، راهکارهای لازم برای کاهش پیامدها و یا سازگاری با شرایط آب و هوایی جدید را اتخاذ نمایند.